امروزه تصفیه فاضلاب به منظور تثبیت مواد آلی تولیدی،استفاده مجدد از آب و مواد جامد ناشی از تصفیه فاضلاب و همچنین قابل تخلیه کردن پساب در محیط و محافظت از محیط زندگی صورت میگیرد.
فاضلاب چیست :
در تمامی جوامع اعم از شهری و غیرشهری فاضلاب هم بصورت جامد و هم بصورت مایع تولید میشود. بخش مایع این فاضلاب همان آب مصرفی است که در اثرفعالیت و فرایندهای مختلف انسانی آلوده شده است.
از نظرمنابع تولید، فاضلاب را میتوان ترکیبی از مایعاتی دانست که توسط آب از مناطق مسکونی، اداری، و کارخانجات تجاری و صنعتی حمل شده و برحسب مورد با آبهای زیرزمینی و سطحی آمیخته شده است.
دریک سیستم تصفیه فاضلاب، ابتداییترین کار یافتن روش تصفیه مطلوب باتوجه به نیاز تصفیه است،گاهی نیاز به نوعی جداسازی فیزیکی و شیمیایی داریم که بتواند با هزینه کمترحجم زیادی از فاضلاب را پالایش کند. و گاهی نیز برای مواردی باحساسیت بالا باید بسیاری از ضدعفونیها باروش بیولوژیک اجرا شود.
طبقهبندی روشهای تصفیه فاضلاب:
تصفیه اولیه: تمامی فرآیندهای ابتدایی مانند آشغالگیری، ته نشینی و...که عموما فرآیندهای فیزیکی هستند در این نوع از تصفیه انجام میگیرد.
تصفیه ثانویه: کلیه مراحلی که برای جداسازی مواد ریز و محلول بکار میرود و جدا کردن آنها مشکلتر است در تصفیه ثانویه فاضلاب انجام میشود.
تصفیه پیشرفته (تصفیه بیولوژیکی): بطور کلی این فرآیند برای رساندن کیفیت آب به استانداردهای بالا کاربرد دارد.
امروزه یکی از روشهای پیشرفته تصفیه فاضلاب تصفیه بیولوژیکی است. فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب در درجهی اول برای حذف مواد آلی معلق و محلول از فاضلاب در نظرگرفته شده است و همچنین تصفیه بیولوژیکی فاضلاب قادر به از بین بردن آلودگیهای دیگر فاضلاب از جمله مواد جامد معلق، ازت، فسفر، فلزات سنگین و..... نیز میباشد. بطور کلی تصفیه بیولوژیکی فاضلاب کارآمدترین و اقتصادیترین راه از بین بردن آلودگیهای آلی از فاضلاب است.
اساس کار تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی لختهسازی و حذف جامدات کلوئیدی محلول و تثبیت بار آلی بوسیله میکرو ارگانیسمهای گوناگون میباشد. در حال حاضر یکی از روشهای پیشرفته تصفیه فاضلاب روش غشایی(MBR) است در این روش جداسازی میکروبها توسط غشاء انجام میشود به عبارت دیگر با قرار دادن این غشا در درون راکتور بیولوژیکی دیگر نیازی به بخشهای تهنشینی و فیلتراسیون نیست و همین غشاها وظیفه جداسازی فاضلاب تصفیه شده از لجن را انجام میدهند، در این روش استفاده از غشا باعث میشود در فضای کم، تصفیه فاضلاب با راندمان بالا انجام شود به گونهای که کیفیت فاضلاب تصفیه شده از استانداردهای فاضلاب برای تخلیه به آبهای سطحی نیز بهتر است.
تصفیه بیولوژیکی شامل دو نوع تصفیه هوازی و بیهوازی میباشد.
فرآیند بیهوازی تصفیه بیولوژیکی فاضلاب:
در این روش با استفاده از تکثیر و رشد میکروارگانیسمهای(باکتری های بیهوازی) موجود در فاضلاب عمل تصفیه فاضلاب انجام پذیرفته و بایستی بعنوان پیش تصفیه هوازی پیشبینی گردد. روشهای بیولوژیک بیهوازی در تصفیه فاضلاب صنعتی و بهداشتی به سرعت در حال توسعه میباشد.
تفاوت ماهیتی روشهای تصفیه هوازی و بیهوازی در فرآیندهای اکسیداسیون و احیاء هستند که باعث موفقیت روش تصفیه بیهوازی در حذف ترکیباتی است که در تصفیه هوازی متلاشی نمیشوند، به علاوه توان شوکپذیری سیستمهای بیهوازی و در نتیجه تولید لجن کمتر و غلیظتر باعث مقبولیت بیشتر این سیستم شده است.