فرآیند تصفیة آب یک زنجیرة به هم پیوستهای را تشکیل میدهد که عملکرد صحیح هر بخش میتواند در راندمان و کارآیی بخش متعاقب آن تاثیر گذار باشد و در مجموع برآیند بازدهی هر یک از بخشهای تصفیهخانه در وضعیت کیفیت آب تولیدی موثر است. به عنوان مثال در یک کارخانه در صورت خوب عمل نکردن جزیی از پروسس در تولید محصولات، کیفیت محصول افت می نماید ، بدین ترتیب فرآیند تصفیه یک پروسس زنجیره ای است که به منظور دستیابی به کیفیت آب تصفیه شده در حد استاندارد ملی نیاز است از ورود آب خام به تصفیه خانه، گندزدایی مقدماتی، واحدهای اختلاط، انعقاد، ته نشینی، صاف سازی و گندزدایی نهایی هر کدام در نقطه اپتیمم یا بهینه دارای کارآیی باشند. سیستمهای تصفیه آب از بزرگترین و مهمترین سرمایههای شرکت آب و فاضلاب محسوب میشوند، به نحوی که به عنوان یک سرمایهگذاری مهم در بخش زیر بنایی صنعت آب به حساب آمده و لذا حفاظت از این سرمایه میبایستی به عنوان یکی از مهمترین استراتژیهای بهرهبرداری مورد توجه قرار گیرد .
با توجه به این که در تصفیهخانههای آب از مجموعهای از فرآیندها استفاده میشود که در بهرهبرداری از آنها به تخصصهای مختلف شیمی، میکروبیولوژی، فرآیند، بهداشت، برق، مکانیک، ابزار دقیق و ... نیاز میباشد، لذا بهرهبرداری از این واحدها با پیچیدگیهای خاصی روبه رو میباشد. ضمن این که امروزه بهرهبرداران تصفیهخانهها با تغییرات قابل ملاحظهای در کمیت و کیفیت آب برداشتی نیز مواجه میباشند و آلودگی آب و منابع آن از یک طرف و بالا رفتن سطح استانداردهای آب تصفیه شده از سوی دیگر سبب سنگینتر شدن بار مسئولیت مدیران و راهبران تصفیهخانههای آب شده است.
در کشور ما به دلیل رشد روزافزون جمعیت مناطق شهری و افزایش فعالیتهای صنعتی، توسعه تاسیسات آب و همچنین بازسازی و بهسازی این تاسیسات با ارتقای فرآیندهای تصفیة آب یک ضرورت بنیادی محسوب شده که هرگونه کاستی در این زمینه، پیامدهای اجتماعی و سیاسی را به دنبال خواهد داشت شایان ذکر است ممیزی دقیق از وضعیت موجود فرآیند و تاسیسات و آنالیز کامل کیفیت آب خام و تصفیه شده و انجام آزمایشات کنترل کیفیت در مراحل مختلف فرآیند موجب روشن و شفاف شدن مشکلات و نواقص تصفیهخانههای آب خواهد شد.
در حال حاضر تهیه آب سالم و بهداشتی مهمترین موضوع برنامه توسعه کشور محسوب می شود. تصفیه آب، پلی بین کیفیت موجود و مطلوب آب است که توسط فرآیندهای پیش بینی شده، آب سالم و بهداشتی برای مصرفکنندگان تهیه می گردد. کیفیت مطلوب بر اساس آخرین یافتههای علمی و اپیدمیولوژیک و با توجه به جوانب فنی و اقتصادی به صورت رهنمودها (Guidelines) یا استانداردها (Standards) تعریف میشود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) به طور ادواری، رهنمودهایی در خصوص کیفیت آب شرب Guidelines for drinking- water quality منتشر میکند و در کشور ما، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور با انتشار نشریه 1053 (سال 1376) مقادیر حد مطلوب و مجاز مواد شیمیایی را در آب شرب مشخص نموده است.
واحدهای معمول فرآیندی تصفیهخانه آب شامل موارد زیر است :
1. گند زدایی مقدماتی (پیش کلر زنی)
2. تزریق مواد اصلاح کننده پی هاش و مواد منعقد کننده
3. اختلاط سریع (مرحله انعقاد)
4. همزنی کند (مرحله لخته سازی)
5. صاف سازی (فیلتراسیون)
6. گند زدایی نهایی (کلر زنی نهایی)
برای تصفیه آب در حد و اندازههای کوچکتر از مصارف شهرها و برای جوامع کوچک مانند روستاها، مجتمعهای مسکونی، کارخانهها و .... از روشهای تصفیه آب فیلتراسیون مانند RO استفاده میشود. لازم به ذکر است برای تصفیه آبهای سخت و شور نیز از روشهای فیلتراسیون و RO استفاده خواهدشد.
شرح مبسوط و نکات طراحی واحدهای فرآیندی مذکور در این مقال نمیگنجد که به تدریج در آینده در همین سایت به آنها خواهیم پرداخت.