ازن ( O3 ) با تحت تابش قرار دادن هوا ویا تحت تابش قرار دادن ماورای بنفش ( O2 ) تولید میشود. ازن فرم ملکولی از اکسیژن است که در آن سه اتم اکسیژن به یکدیگر متصل شدهاند. اتم اکسیژن اضافی در ساختار ازن، آن را به قویترین اکسیدکننده موجود در حال حاضر تبدیل کرده است.
از آنجا که ازن بسیار ناپایدار است و تحت شرایط عادی به سرعت تجزیه میشود، امکان نگهداری و فروش آن به صورت تجاری ممکن نیست بنابراین این ماده باید در محل مصرف تولید شود. در هوای معمولی تا مدت زمان یک ساعت دوام می آورد. در آب استخر معمولی به مدت زمان کافی برای تصفیه آب یعنی کمتر از یک ثانیه دوام میآورد.
گرچه ازن یک تصفیه کننده محسوب میشود، اما در اصل یک اکسید کننده میباشد. در استخرهای معمولی که در آنها از کلر برای تصفیه استفاده میشود تقریباً 90% از کلر مصرفی در واکنشهای نامربوط و غیر گندزدایی استفاده میشود (به عبارت بهتر 90% کلر در واکنشهایی به هدر میرود و حضور و تأثیری در واکنشهای گندزدایی ندارد.) همچنین محصولات جانبی این واکنشهای کلر که در محل باقی میمانند نیز نامطلوب و مضر هستند. این ترکیبات کلر عامل اصلی سوزش چشم، بوی بد و سایر عوارض جانبی نامطلوب کلر میباشند. وقتی که از ازن استفاده میشود، ازن قسمت اعظم آلودگیها و ترکیبات کلر را اکسید میکند، در نتیجه کلر بیشتری که آزاد میگردد برای گندزدایی وجود خواهد داشت و مقدار کمتری از کلر استفاده میشود. میزان کاهش مصرف کلر به عوامل مختلفی بستگی دارد ولی برای یک استخر ساختمان مسکونی، مصرف کلر 80- 60 درصد کاهش مییابد و مصرف کلر برای استخرهای تجاری و بزرگ 60- 40 درصد کاهش مییابد.
تبدیل O2 به O3
پیشرفتهترین سیستم تصفیه و گندزدایی آب در استخرهای شنا
کیفیت آب دراستخرهای شنا از نظر سلامت آب و مشخصات ظاهری آن یکی از مهمترین عوامل در ایجاد نشاط و شادابی در شناگر وتبدیل فضای استخر به مکانی مفرح و شادی بخش برای استفاده کنندگان میباشد. از این رو روشها و سیستمهای پالایش و گندزدایی آب در استخرهای شنا جهت دسترسی به کیفیت مطلوب در درجه اول اهمیت قرار دارد. استفاده از گاز ازن یکی از مدرنترین و بهترین روشها جهت افزایش سطح کیفی آب در استخرهای شنا به شمار میرود. استفاده از گاز ازن جهت تصفیه و گندزدایی آب در استخرهای شنا باعث شفافیت مضاعف و حذف هر گونه بو، طعم مزه در آب استخر خواهد شد. در نتیجه شناگر در فضایی مفرح و نشاط آور به شنا خواهد پرداخت.
جدول ذیل خلاصه ای از مقایسه گاز کلر و ازن را در تصفیه و گندزدایی آب نمایش می دهد.
مقایسه گاز کلر و ازن در تصفیه و گندزدایی
مزایای استفاده از گاز ازن در استخرهای شنا
1. ایجاد شفافیت مضاعف در آب
2. حذف بوی بد آب در استخر
3. عدم ایجاد حساسیت و سوزش برای چشم و پوست شناگر
4. کاهش ترکیبات ارگانیک آب
5. عدم ایجاد خوردگی در تأسیسات استخر و سازه های فلزی اطراف آن
مزایای استفاده از گاز ازن برای گندزدایی
1. گاز ازن نسبت به کلر 25 برابر قوی تر می باشد.
2. گاز ازن یک اکسید کننده بسیار قوی میباشد که به لحاظ این اکسید کنندگی بالا به هنگام تزریق به آب باعث حذف جلبک ها و آلگها، حذف میکرو ارگانیسمها و متلاشی نمودن آنها حذف مواد سمی مانند سیانیدها، آرسنیک ترکیبات حلقوی سموم کشاورزی، حذف سولفیدها و نیتراتهای برم شده در نتیجه آب ضد عفونی شده با گاز ازن فاقد عناصر بیولوژیک بوده، پر اکسیژنتر، گواراتر، بیرنگ، بی بو و بیطعم خواهد بود.
3. ازن به عنوان یک میکروفلوکولانت جهت حذف آهن و منگنز کاربرد دارد.
4. ازن ترکیبی طبیعی میباشد که تبدیل به اکسیژن میشود و هیچگونه آلودگی در محیط ایجاد نمینماید.
5. در اثر ازناسیون مقداری اکسیژن در آب آزاد میشود که باعث خاصیت گوارایی و شفافیت آب میشود.
6. هنگام تزریق ازن به آب مقداری باقیمانده در آب خواهد ماند که در اثر وجود آلودگی ثانویه باعث از بین رفتن آلودگی ثانویه خواهد گردید.
7. در صورت وجود کدورت وذرات معلق ازن خاصیت گندزدایی خود را از دست نداده و تمامی میکرو ارگانیسمها را از بین میبرد.
8. کلر با ترکیبات آلی تشکیل ماده سمی و سرطانزایی به نام تری هالومتان (THM) را میدهد. تری هالومتان به عنوان عامل سرطان زای کلیه شناخته شده است. کلر همچنین منجر به تولید کلروفرم، تتراکلرید کربن و کلرو متان همراه با THM میگردد. در حالیکه ازن هیچکدام از ترکیبات فوق را تولید نمیکند.
عملکرد ازن ژنراتور
این سیستم به صورتی کار میکند که وقتی هوا به قسمتی که درون آن یک لامپ ماوراء بنفش قرار دارد، کشیده میشود، هوا را به ازن تبدیل میکند. ازن، یا مستقیم به داخل آب تزریق میشود یا با استفاده از یک سیستم ونتوری کنارگذر(By pass) داخل آب میشود.
در تزریق مستقیم، یک انژکتور ونتوری مستقیماً به خط برگشت استخر متصل میشود و عمل مکشی را ایجاد میکند که ازن را به داخل ونتوری میکشد. سیستم ونتوری کنار گذر (By Pass) آب را مستقیماً بعد از پمپ چرخشی آب میگیرد و قسمتی از آب را که از فیلترها و گرمکن میگذرد، سپس از داخل انژکتور ونتوری و داخل تیوپ اتصال عبور کرده و در انتها آب از خط برگشت به داخل استخر منتقل میشود. شیر اطمینان به منظور جلوگیری از برگشت آب در صورت ایجاد اشکال در سیستم، تعبیه شده است.
دستگاه ازن ژنراتور میبایست در فاصله حداقل 5 فوت (524/1) از دیوار داخلی استخر قرار گیرد و باید از لولههای غیرفلزی برای آن استفاده شود.
سیستم باید 6 تا 8 ساعت در روز برای کارآیی مناسب کار کند. ولی میزان کارکرد دستگاه با توجه به شرایط سیستم قابل تغییر است.
انژکتور ونتوری